Trong thời đại công nghệ số, camera giám sát ngày càng phổ biến và được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam. Tuy nhiên, chúng cũng đặt ra nhiều nguy cơ về an toàn thông tin. Tại tọa đàm “Tiêu chuẩn an toàn thông tin mạng cơ bản cho camera giám sát” ngày 22/5 ở Hà Nội, các chuyên gia nhấn mạnh rằng cần coi camera như một máy tính đặc biệt, có thể gây nguy hiểm hơn nếu bị xâm nhập.
Camera – Máy tính đặc biệt cần được bảo vệ
Ông Nguyễn Việt Bằng, Phó Tổng Giám đốc VNPT Technology, giải thích: “Camera trông đơn giản và nhỏ gọn, nhưng thực chất là thiết bị phức tạp với các thành phần quang, xử lý, kết nối mạng. Một camera đặt trong nhà có thể giống như một máy tính với hệ điều hành, ghi âm, ghi hình và gần như là có thêm một người ở trong nhà mình.”
Nguy cơ bị Hack cao
Các chuyên gia bảo mật cảnh báo rằng camera giám sát, nếu bị hack, có thể gửi thông tin ra ngoài, gây nguy hiểm nghiêm trọng cho người dùng. Chuyên gia Vũ Ngọc Sơn của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia NCA cho biết: “Camera có thể nghe, nhìn, phân tích nếu tích hợp AI, nhưng lại không cần đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật cao như máy tính. Camera thường hoạt động 24/24, ít được vá lỗi và không cập nhật phần mềm diệt virus, khiến chúng dễ bị tấn công.” Điều này
Các chuyên gia bảo mật cảnh báo rằng camera giám sát, nếu bị hack, có thể gửi thông tin ra ngoài, gây nguy hiểm nghiêm trọng cho người dùng. Chuyên gia Vũ Ngọc Sơn của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia NCA cho biết: “Camera có thể nghe, nhìn, phân tích nếu tích hợp AI, nhưng lại không cần đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật cao như máy tính. Camera thường hoạt động 24/24, ít được vá lỗi và không cập nhật phần mềm diệt virus, khiến chúng dễ bị tấn công.” Điều này đặt ra nguy cơ lớn về an ninh và quyền riêng tư.
Những sự cố an toàn thông tin liên quan đến camera giám sát đã xảy ra tại Việt Nam, như việc rao bán video nhạy cảm từ camera phòng ngủ hay hacker truy cập và để lại thông báo trên màn hình. Các tình huống này minh chứng cho mức độ nghiêm trọng của nguy cơ từ camera giám sát. Hành vi xâm nhập này không chỉ đe dọa quyền riêng tư của người dùng mà còn có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng khác như tống tiền, làm giả mạo hình ảnh (deepfake) để lừa đảo.
Điều này cho thấy rằng việc bảo vệ an toàn thông tin cho camera giám sát là vô cùng cần thiết. Các biện pháp như thiết lập tiêu chuẩn kỹ thuật và quản lý chặt chẽ hơn đối với các thiết bị này cần được thực hiện. Các quy định và tiêu chuẩn an toàn cần phải được xây dựng và thực thi một cách nghiêm ngặt để đảm bảo rằng các camera giám sát không trở thành mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh và quyền riêng tư của người dùng.
Tiêu chuẩn an toàn và giải pháp
Để đối phó với các nguy cơ an ninh từ camera giám sát, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Bộ tiêu chí vào ngày 8/5. Bộ tiêu chí này bao gồm các yêu cầu về đặt mật khẩu, quản lý dữ liệu và cập nhật vá lỗ hổng, nhằm nâng cao mức độ an toàn cho các thiết bị camera. Tuy nhiên, hiện nay các yêu cầu này chỉ ở mức khuyến nghị, chưa có tính bắt buộc pháp lý.
Phó Cục trưởng An toàn thông tin, ông Trần Đăng Khoa, cho biết đơn vị đang phối hợp để xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho camera giám sát, dự kiến sẽ ban hành trong năm 2024. Khi quy chuẩn này có hiệu lực, các camera sản xuất hoặc nhập khẩu vào Việt Nam sẽ phải trải qua kiểm định và chứng nhận hợp quy, đảm bảo đáp ứng các yêu cầu an toàn cần thiết trước khi được đưa ra thị trường. Đây là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao an toàn thông tin cho các thiết bị camera giám sát, bảo vệ quyền riêng tư của người dùng.
Thúc đẩy sản xuất Camera trong nước
Đại diện các hãng camera giám sát trong nước như Viettel, VNPT, Vconnex, MK Vision, Hanet khẳng định sản phẩm của họ đáp ứng đầy đủ tiêu chí an toàn. Tuy nhiên, thống kê cho thấy 90% camera giám sát đang hoạt động tại Việt Nam là sản phẩm từ Trung Quốc, nhiều hãng đặt máy chủ tại nước của họ, gây nguy cơ mất an toàn thông tin.
Ông Nguyễn Đức Quý, Tổng Giám đốc Vconnex, đề xuất cơ quan quản lý cần có chính sách hỗ trợ đủ mạnh để doanh nghiệp camera trong nước tồn tại và phát triển. Các công ty Việt cần làm chủ từ phần cứng đến nền tảng và có một nền tảng quản lý VMS mở đặt tại Việt Nam, do Việt Nam quản lý, để đảm bảo an toàn dữ liệu.
Hợp tác để giảm giá thành
Một trong những lý do camera Trung Quốc phổ biến là giá rẻ. Các chuyên gia cho rằng, các công ty Việt có thể hợp tác thành liên minh để tận dụng thế mạnh của nhau, giảm giá thành sản phẩm. Ông Nguyễn Đăng Triển, đại diện Viettel Telecom, đề xuất các công ty cùng nghiên cứu và chia sẻ kiến thức về kỹ thuật công nghệ để cạnh tranh với các nhà cung cấp lớn.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, Chủ tịch Lumi Việt Nam, cho rằng các công ty có thể dùng chung một nền tảng và bổ sung tính năng riêng để tạo lợi thế cạnh tranh. “Làm giải pháp chi phí không hề rẻ, nhưng nếu 10 công ty cùng dùng chung, chi phí sẽ giảm nhiều,” ông nói.
Kết luận
Việc đảm bảo an toàn cho hệ thống camera giám sát là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Sự hợp tác giữa các công ty công nghệ trong nước và việc xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật là bước tiến quan trọng để bảo vệ quyền riêng tư và an toàn thông tin cho người dùng. Hướng tới tương lai, ngành camera giám sát Việt Nam cần tiếp tục đổi mới và phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
